تفسیر آیه ۲۷۴ سوره مبارکه بقره
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
اَلسَّلامُ عَلَیکمْ یا اَهْلَ بَیتِ النُّبُوَّة
یا زهرا سلام الله علیها
الّلهُمَّ صَلِّ
عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و عَجّل فَرَجَهم
تفسیر آیه ۲۷۴ سوره
مبارکه بقره
۲۷۴ الَّذينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَ النَّهارِ سِرّاً وَ
عَلانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا
هُمْ يَحْزَنُونَ
ترجمه
۲۷۴ ـ آنها كه اموال خود را، شب و روز، پنهان و آشكار، انفاق مى كنند، مزدشان نزد
پروردگارشان است; نه ترسى بر آنهاست، و نه غمگين مى شوند.
شان نزول
در احاديث بسيارى آمده است كه: اين آيه درباره على(عليه السلام) نازل شده است; زيرا
آن حضرت چهار درهم داشت، درهمى را در شب، درهمى را در روز، درهمى را آشكارا و درهمى
را در نهان انفاق كرد و اين آيه نازل شد ولى مى دانيم نزول آيه در يك مورد خاص،
مفهوم آن را محدود نمى كند، و شمول حكم نسبت به ديگران را، نفى نمى نمايد.
تفسیر
باز در اين آيه، سخن از مسأله ديگرى در ارتباط با انفاق در راه خدا است و آن كيفيات
مختلف و متنوع انفاق است، مى فرمايد: «آنها كه اموال خود را در شب و روز، پنهان و
آشكار، انفاق مى كنند پاداششان نزد پروردگارشان است» (الَّذينَ يُنْفِقُونَ
أَمْوالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَ النَّهارِ سِرّاً وَ عَلانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ
عِنْدَ رَبِّهِمْ). ناگفته پيدا است انتخاب روش هاى مختلف، رعايت شرائط بهتر براى
انفاق است، يعنى انفاق كنندگان بايد در انفاق خود به هنگام شب يا روز، پنهان يا
آشكار، جهات اخلاقى و اجتماعى را در نظر بگيرند. آنجا كه انفاق به نيازمندان موجبى
براى اظهار ندارد، آن را مخفى سازند تا هم آبروى آنان حفظ شود، و هم خلوص بيشترى در
آن باشد. و آنجا كه مصالح ديگرى مانند تعظيم شعائر و تشويق و ترغيب ديگران در كار
است، و انفاق جنبه شخصى ندارد، تا هتك احترام كسى شود (مانند انفاق براى جهاد و
بناهاى خير و امثال آن) و با اخلاص نيز منافات ندارد آشكارا انفاق نمايند. بعيد
نيست مقدم داشتن شب، بر روز، و پنهان بر آشكار (در آيه مورد بحث) اشاره به اين باشد
كه مخفى بودن انفاق بهتر است مگر موجبى براى اظهار باشد، هر چند بايد در همه حال و
به هر شكل، انفاق فراموش نشود. مسلماً چيزى كه نزد پروردگار است (مخصوصاً با تكيه
بر صفت ربوبيت كه ناظر به پرورش و تكامل است) چيز كم، يا كم ارزشى نخواهد بود، و
تناسب با الطاف و عنايات پروردگار خواهد داشت كه هم بركات دنيا، و هم حسنات آخرت و
قرب الى اللّه را شامل مى شود. پس از آن مى افزايد: «نه ترسى بر آنها است و نه
غمگين مى شوند» (وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ). مى دانيم: انسان
چون براى ادامه و اداره زندگى خويش، خود را بى نياز از مال و ثروت نمى داند،
معمولاً هنگامى كه آن را از دست مى دهد اندوهناك مى گردد و براى آينده خود نگران مى
شود; زيرا نمى داند در آينده وضع او چگونه خواهد بود، و همين امر، در بسيارى از
مواقع مانع انفاق مى گردد، مگر آنها كه از يك سو به وعده هاى الهى ايمان داشته
باشند. و از سوى ديگر آثار اجتماعى انفاق را بدانند، چنين افرادى از انفاق در راه
خدا خوف و وحشتى از آينده ندارند، و به خاطر از دست دادن قسمتى از ثروت خود،
اندوهگين نمى شوند; زيرا مى دانند در مقابل چيزى كه از دست داده اند، به مراتب
بيشتر، از فضل پروردگار و از بركات فردى، اجتماعى و اخلاقى آن در اين جهان و آن
جهان بهره مند خواهند شد.
منبع (…):
الّلهُمَّ صَلِّ
عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و عَجّل فَرَجَهم
